บ้านด่านเกวียน
บ้านด่านเกวียนเป็นชุมชนเครื่องปั้นดินเผาที่เก่าแก่ และมีชื่อเสียงเลื่องลือไปทั่วประเทศและต่างประเทศ มีรูปแบบที่ทันสมัยและมีเอกลักษณ์สวยงาม แบบแปลกๆ มากมายปัจจุบันชาวด่านเกวียนได้มีการปรับปรุงกระบวนการผลิตในครัวเรือนคราวละจำนวนน้อย สู่กระบวนการผลิตคราวละมากๆ เพื่อส่งออกไปจำหน่ายยังต่างประเทศ นักท่องเที่ยวสามารถเข้าชมการทำเครื่องปั้นดินเผาได้ภายในบริเวณร้านค้าแตะละร้านที่ตั้งเรียงรายอยู่
ในสมัยโบราณตำบลนี้เคยเป็นที่พักกองเกวียนค้าขาย ระหว่างโคราช - เขมร มีแม่น้ำมูลไหลผ่าน ชาวบ้านได้นำดินริมฝั่งแม่น้ำมาปั้นภาชนะใช้สอย และได้ทำสืบต่อกันมาเป็นเวลาหลายชั่วอายุคน ปัจจุบันด่านเกวียนมีชื่อเสียงมากในการเป็นแหล่งผลิตผลิตภัณฑ์เครื่องปั้น ดินเผา ที่มีชื่อเสียงระดับประเทศ เครื่องปั้นดินเผาที่นี่ผลิตจากดินเนื้อละเีอียดของแม่น้ำมูล ที่มีสนิมเหล็กหรือธาตุเหล็กในเนื้อดิน เมื่อถูกเผาจะให้สีแดงธรรมชาติ นอกจากจะมีชื่อเสียงระดับประเทศแล้ว ยังเป็นสินค้าส่งออกที่สำคัญไปขายยังต่างประเทศ มีรูปแบบที่แปลกและหลากหลาย แต่ยังคงลักษณะดั้งเดิมของ
กรรมวิธีในการปั้นและการใช้ดินดำสัมฤทธิ์ ที่มีเอกลักษณ์ของสีแบบดินเผาด่านเกวียนโดยเฉพาะ ปัจจุบันด่านเกวียนได้กลายมาเป็นแหล่งท่องเที่ยวของเมืองโคราชอีกแห่งหนึ่ง ทำให้ ถ้านึกถึงโคราชนอกจากพัดหมี่โคราช แล้วส่วนมากจะบอกว่า เครื่องปั้นดินเผาด่านเกวียน เพราะครื่องปั้นดินเผาที่ด่านเกวียนเขามีชื่อเสียงมากและสวยงาม แถมยังหลากหลายรูปแบบให้เลือกสรรค์อีกด้วย
การเดินทางหมู่บ้านด่านเกวียน ตั้งอยู่สองข้างทางถนนสายนครราชสีมา - โชคชัย บริเวณตำบลด่านเกวียนอำเภอโชคชัย อยู่ห่างจากตัวเมือง 17 กิโลเมตร บนทางหมายเลข 224 มีรถประจำทางผ่านหลายสาย
แนะนำพิเศษก่อนชื้อแนะนำให้เดินชมก่อน เพราะที่นี่มีสินค้าขายหลากหลายรูปแบบ ทั้งที่ทำเองและขายเอง เป็นงานศิลป์ไม่ได้ทำเองรับมาขายก็มี ซึ่งสินค้าจะไม่เหมือนกัน ถ้าชื้อไปแล้วเจออันที่สวยกว่าก็จะเสียดาย และที่สำคัญสินค้าที่นี่สามารถต่อรองราคาได้
แนะนำพิเศษก่อนชื้อแนะนำให้เดินชมก่อน เพราะที่นี่มีสินค้าขายหลากหลายรูปแบบ ทั้งที่ทำเองและขายเอง เป็นงานศิลป์ไม่ได้ทำเองรับมาขายก็มี ซึ่งสินค้าจะไม่เหมือนกัน ถ้าชื้อไปแล้วเจออันที่สวยกว่าก็จะเสียดาย และที่สำคัญสินค้าที่นี่สามารถต่อรองราคาได้
บ้านหนองโสน
"ศูนย์รวมประติมากรรมหินทราย แหล่งใหญ่ที่สุดในประเทศไทย" บ้านหนองโสนแรกเริ่มชื่อ"บ้านหนองไทร" เมื่อก่อนนี้เป็นหมู่บ้านเดียวกับบ้านดอนพราหมณ์ แต่ภายหลังเมื่อมีประชากรเพิ่มขึ้นจึงได้มีการแยกการปกครองออกมาและได้ตั้งชื่อใหม่ว่า "บ้านหนองโสน"
เพราะเมื่อก่อนมีต้นโสนขึ้นอยู่เต็มไปหมด เดิมชาวหนองโสนมีอาชีพหลักคือทำนาข้าวและทำไร่มันสัมปะหลัง หรือรับจ้างตามโรงงานที่ตั้งอยู่ในเขตพื้นที่ตำบลท่าอ่าง หรือในเขตอำเภอใกล้เคียง แต่บ้านหนองโสนทุกวันนี้เปลี่ยนแปลงไปเพราะอาชีพหลักอีกอย่างที่ทำรายได้เป็นกอบเป็นกำ สลับกับการทำไร่ ทำนาก็คือ การทำผลิตภัณฑ์หล่อหินทราย
การเริ่มต้นของผลิตภัณฑ์หล่อหินทราย เกิดขึ้นเมื่อ ปี พ.ศ. 2539 โดยนายสายัณห์ แพทย์จะโป๊ะ คิดเอาดินเหนียวมาปั้นเป็นรูปแบบต่างๆ แล้วนำไปเผาเป็นเครื่องปั้นดินเผา และนำชิ้นงานไปวางขายตามริมทาง แต่ขายไม่ค่อยดีจึงคิดนำปูนซีเมนต์ขาว ทรายและน้ำมาผสมกันแล้วเทลงในแบบหล่อ ทิ้งให้แห้งนำไปล้างทำความสะอาด ปรากฎว่ามีคนให้ความสนใจมากขึ้น และกลายเป็นสินค้าที่ติดตลาดอย่างรวดเร็ว ทั้งในท้องถิ่นและจังหวัดอื่นๆ ใกล้เคียง ปัจจุบันบ้านหนองโสนกลายเป็นแหล่งผลิตและตลาดขายส่งผลิตภัณฑ์หินทรายที่ใหญ่ที่สุด เพราะทำกันเกือบทุกหลังคาเรือน มีร้านค้าจำหน่ายผลิตภัณฑ์ถึึง 232 ร้าน นอกจากนั้น ยังมีผลิตภัณฑ์อิฐบล็อกดินประสานอีก จำนวน 10 ร้าน ผลิตภัณฑ์หล่อหินทรายนี้มีหลายขนาด ตั้งแต่เล็กๆ น่ารักๆ จนถึงขนาดใหญ่มหึมาน้ำหนักมากกว่า 100 กิโลกรัม ทั้งนี้ก็เพราะแต่ละบ้านทำแบบหล่อของตนเอง ทำให้แต่ละแบบไม่ซ้ำกัน
ผลิตภัณฑ์หล่อหินทรายมีอยู่หลากหลายประเภท ประกอบไปด้วย
- ประเภทภาพประติมากรรมหินทรายติดผนัง เช่น ภาพผนังวิถีชีวิตชนบท ภาพการละเล่นต่างๆ ภาพดอกลีลาวดี ภาพชาวนาตำข้าว ภาพนางในวรรณคดีกินนรี เป็นต้น
- ประเภทน้ำผุด น้ำล้นและน้ำตก
- ประเภทโคมไฟ ทั้งสไตล์ญี่ปุ่น บาหลี และโคมไฟหัวเสา
- ประเภทตุ๊กตาหินทราย เช่น ตุ๊กตาสวัสดี เงาะป่า การละเล่นพื้นบ้าน ฯลฯ
- ประเภทสัตว์เลี้ยง เช่น สุนัข ไก่ ช้าง วัว เต่า ควาย ฯลฯ
- ประเภทอิฐบล็อกดินประสาน เช่น อิฐบล็อกลายบาหลี รูปช้าง รูปดอกลีลาวดี ลายหินสกัด
กรรมวิธีการผลิตสำหรับวิธีการผลิต ผลิตภัณฑ์หล่อหินทรายนั้น ต้องใช้เวลาหลายวันกว่าจะเสร็จสมบูรณ์ โดยเริ่มจากการนำดินเหนียวมาปั้นแบบ จากนั้นลงยางพาราครอบแบบดินเผาที่ปั้นเรียบร้อยแล้ว โดยต้องลงยางพาราให้หนาและลงซ้ำหลายๆ ครั้ง ทิ้งไว้ประมาณหนึ่งสัปดาห์จนยางพาราแห้ง จากนั้นก่อปูนพลาสเตอร์ครอบแบบยางพารา แล้วทิ้งไว้ประมาณ 24 ชั่วโมง จึงค่อยแกะปูนพลาสเตอร์ออก ก็จะได้บล็อคยางพารา ต่อมาผสมทราย ปูนและน้ำ แล้วเทลงในบล็อคยางพารา ทิ้งไว้อีกประมาณ 24 ชั่วโมงแล้วแกะบล็อคยางพาราออก จะได้งานหล่อ จากนั้นต้องตากงานหล่อที่ได้ไว้ประมาณ 2 วัน แล้วลงสีฝุ่นผสมน้ำ ตกแต่งงานหล่อนั้นๆ ให้ดูมีสีสัน
การเดินทางขับรถจากตัวเมืองจังหวัดนครราชสีมา มุ่งหน้าสู่อำเภอโชคชัยโดยใช้ทางหลวงหมายเลข 224 นคคราชสีมา - หนองกี่ บุรีรัมย์ ผ่านบ้านด่านเกวียน(แหล่งผลิตและจำหน่ายเครื่องปั้นดินเผา) ไปประมาณ 7 กิโลเมตรจะเห็นประตูทางเข้าหมู่บ้านหนองโสน อยู่ทางซ้ายมือ
แนะนำพิเศษเมื่อได้เดินทางมาเที่ยวบ้านหนองโสน ก็ควรจะแวะสักการะอนุสรณ์สถานเทวาลัยไทรทองเทพนิมิต ซึ่งที่นี่มีรูปปั้นจำลองของสมเด็จพระนเรศวรมหาราช สมเด็จพระพี่นางสุพรรณกัลยา สมเด็จพระเอกาทศรถ และท้าวสุรนารี ประดิษฐานอยู่
แนะนำพิเศษเมื่อได้เดินทางมาเที่ยวบ้านหนองโสน ก็ควรจะแวะสักการะอนุสรณ์สถานเทวาลัยไทรทองเทพนิมิต ซึ่งที่นี่มีรูปปั้นจำลองของสมเด็จพระนเรศวรมหาราช สมเด็จพระพี่นางสุพรรณกัลยา สมเด็จพระเอกาทศรถ และท้าวสุรนารี ประดิษฐานอยู่